Tôi đã được gặp thày sau gần năm mươi năm...
Hình
ảnh người thày đã đưa chúng tôi qua 4 năm cấp I vẫn còn nguyên trong ký ức tôi.
Mỗi khi bạn bè học cấp I gặp nhau, chúng tôi vẫn nhắc về thày với niềm kính yêu
trọn vẹn.
Lớp tôi ngày ấy là lớp xóa mù đầu tiên của xã
Bắc An huyện Chí Linh. Tôi thuộc lứa thứ hai trong những con em cán bộ miền Nam tập kết
công tác tại Nông trường Quốc doanh Chí Linh. Vài anh chị lớn phải ra xã Cộng
Hòa học vì Bắc An chưa có trường. Lớp xóa mù chúng tôi được “vỡ lòng” bởi một
thày đồ trong thôn Bắc Nội, sau đó chúng tôi được học thày -thày Cách - chúng
tôi vẫn gọi thày như thế suốt bốn mươi chín năm qua.
Những đứa trẻ
tuổi lên chín lên mười ngày ấy chẳng hề biết họ tên đầy đủ của thày. Chúng tôi
cứ hồn nhiên đón nhận những kiến thức đầu đời qua sự dạy dỗ của thày, không bao
giờ hỏi là thày quê ở đâu mà về Bắc Nội, một thôn sát bìa rừng của xã Bắc An
dạy học. Lũ trẻ chúng tôi mặc nhiên thừa nhận những gì vốn có, không thắc mắc
gì cả. Bây giờ tôi cũng không nhớ chính xác là trụ sở Trường Cấp I Bắc An đóng
ở thôn nào, hình như là thôn Chín Hạ. Thôn Bắc Nội có một lớp nên chỉ có một
phòng học. Thày giáo Cách của chúng tôi ở nhờ nhà dân trong thôn.
Những năm sáu
tám, sáu chín của thế kỷ trước, xã Bắc An là vùng sâu vùng xa của huyện Chí
Linh. Trường cấp I của xã chỉ mới làm được việc gọi các em học sinh ra lớp và
bảo đảm được chương trình giáo dục của mỗi lớp, còn các phong trào khác hầu như
chưa có. Vì vậy ngoài một buổi học mỗi ngày và thêm một buổi lao động ngoại
khóa mỗi tuần, bọn học trò chúng tôi không biết nhiều về nhà trường nói chung
mà chỉ nhớ thày giáo dạy lớp mình. Ký ức tôi còn rõ nét hình ảnh thày Cách ngày
ấy. Thày dong dỏng cao, da trắng, gương mặt sáng và đặc biệt là nụ cười bẽn lẽn
luôn làm cho thày có một vẻ thật hiền, thật trong sáng. Mỗi khi lên lớp, thày
hết lòng giảng giải cho chúng tôi những bài học trong sách giáo khoa. Bọn trẻ
con nông trường chúng tôi so với các bạn khác tiếp thu bài khá nhanh và hay
bình luận về những giờ dạy của thày nên chúng tôi cũng hiểu bài kỹ hơn. Tôi nhớ
mình đã khóc khi nghe thày giảng về tấm gương Nguyễn Ngọc Ký và người bạn của
anh…Hai người bạn cõng nhau đi học có những hôm trời mưa bị ngã… Thày cũng dạy
chúng tôi những bài hát thời ấy. Tôi còn nhớ nhiều bài như: “Biết ơn chị Võ Thị
Sáu”, “Giải phóng miền Nam”, “Kim Đồng”, “Hoa Xuân Tứ” và nhất là bài “Vui mùa
chiến thắng” của nhạc sỹ Văn Chừng. Thày thường dẫn chúng tôi đi thi học sinh
giỏi. Năm tôi học lớp 4, kỳ thi học sinh giỏi đúng vào đợt gió mùa đông bắc. Thày
đưa năm học trò nhỏ từ Bắc An ra thi ở Văn An. Trời rét, gió to, đi ngang qua
cánh đồng mới gặt xong còn ngập nước, tôi bị gió bạt xuống ruộng, ướt vào tận
lớp áo trong cùng. Đến nơi, thày trò tôi phải nhờ bếp lửa rơm của nhà chủ để
hong khô quần áo…
Thế rồi tôi học
lên cấp II, cấp III, đại học và về Nam
công tác. Tôi không quên thày giáo dạy cấp I của mình và khi bạn bè gặp nhau,
chúng tôi lại nhắc đến thày. Mỗi khi có dịp ra Bắc, tôi đều đi thăm các thày cô
giáo mà tôi đã từng được học và tôi vẫn luôn muốn đi tìm thày Cách của chúng
tôi. Nhưng tôi chẳng biết làm thế nào để tìm được thày. Tôi chỉ có hai dữ liệu là thày tên Cách và đã từng dạy
cấp I ở thôn Bắc Nội xã Bắc An. Năm tháng trôi, ngoảnh lại phía sau đã bốn mươi
lăm năm ngày tôi xa thày, xa trường Cấp I xã Bắc An. Và tôi vẫn không thôi ý
định đi tìm thày. Hình như Trời Phật luôn sẵn lòng giúp đỡ những người thực tâm
muốn đi tìm ai đó. Xóm Tri Ân đón thành viên mới Nguyễn Xuân Hiểu. Khi biết anh
Hiểu đã từng làm hiệu trưởng một trường tiểu học, tôi nghĩ ngay là sẽ hỏi anh
về thày. Cảm ơn Trời Phật, tôi đã hỏi đúng địa chỉ. Anh Hiểu cho tôi biết họ
tên đầy đủ của thày: Phan Quang Cách và lập tức đồng ý đưa tôi đến nhà thày.
Trên đường đến
nhà thày, lòng tôi run lên hồi hộp. Tôi không thể hình dung được thày giáo của
tôi như thế nào sau bốn mươi lăm năm xa cách. Lại cảm ơn Trời Phật, thày giáo
tôi vẫn khỏe mạnh và minh mẫn. Sau ngỡ ngàng bất ngờ, thày dần dần hình dung
lại cô học trò nhỏ ngày xưa. Và bây giờ tôi mới biết lớp chúng tôi là lứa học
trò đầu tiên của thày, khi ấy thày mới 19 tuổi…
Hàn huyên vội
vàng chuyện gần nửa thế kỷ, tôi lại chia tay thày về Tuy Hòa. Tôi vui vì ký ức
mình dầy thêm kỷ niệm, vui vì đã thực hiện thêm một điều ước nguyện trong cuộc
đời mình. Và tôi lại có thêm một địa chỉ yêu thương trên mảnh đất Chí Linh, nơi
mà tôi luôn muốn tìm về trong hành trình Tri Ân Cuộc Đời.
